Mobbing sözü yeni yeni hayatımıza girmeye başlayan bir söz. Lakin yıllardır iş dünyasında eksik olmayan bir durum aslında. Genel olarak iş hayatında yaşanan baskıları mobbing olarak tanımlayabiliriz. Uyuşmazlık ve çatışmaların devam etmesi, hatta çatışmanın şiddetlenmesi ve akabinde çalışanın işten ayrılmasıyla devam eden süreci mobbing ile anlatabiliriz.
İlk ortaya çıkışı 1984 yılı
1984 yılında birinci kere Prof. Heinz Leymann tarafından İsveç’te “İş Hayatında Güvenlik ve Sağlık” bahisli bir rapor kapsamında mobbing kavramına rastlandı. İş yerlerinde yahut topluluklarda makul bir kişiyi amaç alıp, çalışmalarını sistemli formda engelleyen, huzursuz eden ve hatta yıldıran, gözden düşüren ya da dışlayarak devam eden teknikler mobbing olarak tabir edilebilir.
Farklı kişiliklerde tesiri yıkıcı olabiliyor
Ruhsal ve fizikî psikolojiyi olumsuz tarafta etkileyen mobbing, her geçen gün çalışan hayatında yaygınlaşıyor. Mobbing uygulamalarının beklenmedik makus sonuçları da ortaya çıkıyor. Nevrotik (çatışmacı) kişilik yapısına sahip olan ya da sessiz bireyler başkalarına nazaran daha fazla mobbinge maruz kalıyor.
İş ortamlarındaki yaratıcı ve başarılı şahıslar de çoğunlukla mobbing ile karşılaşıyor. Birçok mobbing çeşidinden bahsetmek mümkün.
Mobbing çeşitleri neler?
Mobbing aksiyonlarının hepsi makus niyetli. Ayrıyeten insanları mağdur eden bu mobbinglerin ortak noktaları da var. Mobbinglerin çeşitleri şu formda sıralanabilir:
- Sürekli suçlama ve tenkitte bulunmak
- Motivasyonu düşürmeye çalışmak
- Uygunsuz latifeler yapmak
- Sözlü ya da yazılı tehdit etmek
- Statüsünü küçümsemek
- Çalışanın vazifelerini yerine getirmesini zorlaştırmak
- Bir çalışan hakkında dedikodu yaymak
- Çalışanın işten ayrılmasını sağlamaya çalışmak
- Konuşurken kelamını kesmek
- Ofis içerisinde yerini ayırmak
- Yok saymak
- Lakap takmak
- Görmezden gelmek
- Kaba ve makûs sözlerle rencide etmek
Tüm bu mobbing çeşitleri, kişinin çalışma motivasyonunu düşürmesinin yanı sıra çalışanların ruhsal ve fizikî psikolojilerini de makus bir duruma getirir.
Mobbing’in tesirleri neler?
Mobbinge maruz kalan şahısların mesleksel bütünlük ve benlik duygusu zedelenir. Ayrıyeten toplumdan soyutlanmasına ve itimat hissini yitirmesine neden olur.
Huzursuzluk, endişe, telaş ve utanç üzere hisleri da ağır biçimde tetikleyen mobbing, paranoya ve baş karışıklığına da neden olur. Ayrıyeten fizikî sıhhat problemlerinin ortaya çıkmasına da yol açar.
Mobbing nasıl ispatlanır?
Mobbinge uğradığını düşünen kişi öncelikle kendisine uygulanan davranışlarla ilgili açık kanıtlar toplamalı. Şahitler, maaş kesintisi varsa bordrolar, kamera kayıtları, e-mailler, kullanılan ilaç faturaları ve verilen işlerle ilgili doküman ve örnekler mobbingi ispatlamak için kanıt kararı taşıyabilir.
Mobbinge uğrayan kişi, gerekli kanıtları topladıktan sonra mevzu ile ilgili mercilere şikayet müracaatında bulunmalıdır.
Mobbinge maruz kalan kişi nereye başvurmalı?
Mobbinge uğrayanlar, mobbingi ispatlayacak gerekli kanıtları topladıktan sonra ilgili mercilere şikayet müracaatında bulunabilir.
Mobbinge maruz kalan bireyler başta ALO 170 Sınırı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı olmak üzere; TBMM, Anayasa Mahkemesi, Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Merkezi (CİMER), Türkiye İnsan Hakları Kurumu, Kamu Denetçiliği Kurumu ve Kamu Vazifelileri Etik Kurulu’na müracaatta bulunabilir.