Seçkin Sağlam
ÇANAKKALE – 28 Mayıs seçimine kısa bir müddet kala, Çanakkale’de 2. çeşit için adaylar ortasındaki tercihlerin, 14 Mayıs’ta çoktan yapıldığı görüşü hakim. Fakat lokal siyaseti izleyenler, ‘kimsenin oyu garanti değil’ ikazını da yapıyorlar.
Çanakkale’de ‘28 Mayıs’ta cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçimi nasıl okunmalı ve 14 Mayıs nasıl değerlendirilmeli’ sorusuna cevap aradık. Çanakkale’nin evvelki periyot milletvekillerinden, Başbakan Yardımcılığı, Güç ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı görevlerinde de bulunan eski Anavatan Partili Mustafa Cumhur Ersümer, 14 Mayıs seçimi öncesi öngörüsünün gerçekleştiğini ve kentte bir sürpriz yaşanmadığını söyledi.
Çanakkale’nin 1989-2002 yıllarında belediye başkanlığını ve 2002-2007 yıllarında da milletvekilliği vazifesini yürüten CHP’li İsmail Özay ise alanda gözlemlediği bir dizi eksiklikler olduğunu, fakat 28 Mayıs öncesi bu eksikliklere değil, ikinci cinsteki yakalanması gereken muvaffakiyete odaklanmak gerektiğini söyledi.
‘14 MAYIS SEÇİMİ BEKLENMEYEN BİR SONUÇ VERMEDİ’
2018 yılındaki yapılan seçimlerde parlamentodaki temsiliyet 2 CHP ve 2 AK Parti milletvekili olarak şekillenirken, 14 Mayıs seçimi bu aritmetiği bozdu. Çanakkale’de milletvekilliği seçiminin kilit partisi İYİ Parti oldu. 2018 seçiminde yurt dışından gelen oylarla, milletvekilliğini CHP’ye kaptıran İYİ Parti, 14 Mayıs’ta AK Parti’nin oyunun düşmesi ve kendi oyunu müdafaasıyla bir milletvekilliğini alarak, AK Parti’nin TBMM temsiliyetini ikiden teğe düşürdü.
Cumhurbaşkanlığı seçiminde Kemal Kılıçdaroğlu oyların yüzde 54.8’ini, Tayyip Erdoğan ise yüzde 39.49’unu aldı.
Cumhur Ersümer, 14 Mayıs seçiminden evvel yaptığı değerlendirmenin gerçekleştiğini, seçimden evvel 2 CHP, 1 AK Parti ve 1 İYİ Parti milletvekili halinde oluşmasını beklediği tabloda, sürpriz yaşanmadığını söyledi. 14 Mayıs seçiminin değerli olan asıl sonucunu, AK Parti’nin bir milletvekiline düşmüş olması olarak pahalandıran Ersümer, “Çanakkale’de AK Parti, 4 ilçede, Lapseki, Yenice, Çan ve Biga’da birinci parti çıktı. Bu bölge zaten AK Parti oylarının ağırlaştığı bir bölge ve burada çok önemli bir oy kaybı yok. Lakin netice itibariyle AK Parti, Çanakkale’de bir milletvekilini kaybetti. Bu değerli bir sonuçtur” dedi.
OĞAN VE İNCE’NİN 22 BİN OYU NEREYE MASRAF?
14 Mayıs’ta oluşan tablo ile 28 Mayıs seçimini pahalandıran Ersümer, MHP’nin oylarında düşüş olmadığını lakin Sinan Oğan’ın 20 bin, Muharrem İnce’nin ise 2 binin üzerinde oyu olduğunu hatırlattı.
‘Bu oyların ikinci tıp seçiminde nasıl bir istikamet izleyeceği’ sorusu üzerine Ersümer şunları söyledi: “Yani daha evvel, bu cinste olmayan iki farklı adaya giden 22 binin üzerinde oy var. 22 bin oyu tercih etmiş olan seçmen nereye yönelir? Oyların doğal akışı içinde yaklaşık yüzde 6’lık oyun nereye dağılacağını bilemeyiz. Lakin ‘kimsenin oyu, kimsenin cebinde değil’ diye bir tabir vardır. Yani Adalet Partisi Genel Lideri, CHP’yi, Kılıçdaroğlu’nu destekledi diye oyların tamamının buraya gideceğini söylemek nasıl ki mümkün değilse, öteki adayların birinci tıpta aldıkları oyun dağılımı için de bu geçerli. Sinan Oğan’a oy veren seçmenlerin, daha evvel de bir grup tercihleri vardı. Orada CHP’ye küsenler var, MHP’ye, AK Parti’ye oy vermiş olanlar var, ‘ne olursa olsun, vilayetle de ben protesto halinde oy vereceğim’ diyenler var. Bunu ayrıştırmak, alt kırılımlarına inerek kıymetlendirme yapmak çok mümkün gözükmüyor bence. Lakin önderlerin açıklamalarının ruhsal tesiri olabilir tabi ki. Bu ruhsal tesir de çok varsayım edildiği üzere olmayabilir.”
Tahminleri bir kenara bırakıp sonucu beklemenin daha gerçek olacağını söyleyen Ersümer, “Çanakkale’de çok fazla bir değişim olacağını düşünmüyorum. Herkes kendi siyasi tercihini yapmış, partilere oy vermiş. Yeniden 28 Mayıs’ta da tıpkı doğrultuda tercihleri yapılacaktır diye düşünüyorum” sözlerini kullandı.
İsmail Özay ‘14 MAYIS’TA MÜTTEFİKLERİMİZİN GÜÇLERİNİ ALANDA GÖREMEDİK’
İsmail Özay, Çanakkale’de hem CHP’nin hem de Kılıçdaroğlu’nun beklentiler doğrultusunda oy aldığını söyledi. Özay, alanda gözlemlediği bir dizi eksiklikler olduğunu lakin 28 Mayıs öncesi bu eksikliklere değil, ikinci tıpta yakalanması gereken muvaffakiyete odaklanmak gerektiğini vurguladı. Millet İttifakı partilerinin birlikteliğinde ‘örgütlenme özgürlüğü’, ‘emek-sermaye çelişkisinin yanında işsizlik’ ve ‘göç politikaları’ konusundaki prensiplerin daha gözle görülür, elle tutulur bir biçimde gündeme getirilmesi ve net telaffuzlarla desteklenmesi gerektiğini söyledi.
Özay, “Her şeye karşın ümitsiz değilim, ikinci çeşitten çok ümitliyim. Kemal Bey, Tayyip Beyefendi problemi değil. Herkes biliyor, bugünün sorunlarını ‘Kemal Bey daha düzgün çözer.’ CHP örgütünün bir ekip eksiklikleri var tabi ki. Benim için amaç, bir evvelki seçimde aldığı oy oranını aşmasıydı. Bunu da başardı. Cumhurbaşkanlığı seçiminde oyların beklenenden daha az çıkmasının sebebini, ittifak kurduğumuz liberal partilerin katkısının az olmasına bağlıyorum. Kimseyi suçlamak istemiyorum. Ne Türkiye’de ne de Çanakkale’de, DEVA Partisi, Gelecek Partisi ve Saadet Partisi’nin güçlerini göremedik. Kitleleri sürükleyen bir güç yoktu maalesef. Buna kısmen de olsa DÜZGÜN Parti’yi ek edebilirim” diye konuştu.
‘CHP YÜZÜNÜ SOLA, SOSYALİSTLERE DÖNMEK ZORUNDADIR’
Çanakkale’de ortaya çıkan tabloda, AK Parti’ye güvensizliğin arttığını, gençlerin CHP’ye olan ilgisinin fazla olduğunu söz eden Özay, AK Parti’nin beklenenden daha az oy kaybına uğradığını lakin ikinci çeşitte bu kaybın daha da artacağını tabir etti.
14 ve 28 Mayıs seçimlerinin Türkiye için çok değerli ve alışık olunmayan seçim süreçleri olduğunu belirten Özay, “Liberal ve muhafazakar partilerle yapılan ittifak telaffuzlarının bir kısmı içimize sinmese de bunlara tahammül göstermemiz gerekiyor. Empati kuruyorum, liberal ve muhafazakarlar da bize tahammül gösteriyorlar. Ben sonuç itibariyle partime güveniyorum, tek başına çok milliyetçi bir söyleme girmez. CHP’den ümitliyim. Türkiye’nin sorunlarını çözecek tek parti CHP’dir. Fakat yüzünü, sola, sosyalistlere dönmek zorundadır. Bizim ittifakımız A, B, C olamaz. Bizim ittifakımız sosyalistler olmalı. Biz gücümüzü sosyalistlerden alırız” sözlerini kullandı.
Güngör Yıldız ÇANAKKALE’DE SEÇİMİN KAZANANI KİM?
Çanakkale Gündem Gazetesi sahibi Güngör Yıldız ise CHP’nin 2 milletvekilliğini muhafazasına, AK Parti’nin ise bir milletvekili kaybetmesine karşın, CHP’li belediyelerinin yönettiği ilçelerdeki oy farkının kabul edilebilir olmadığını söyledi. Yıldız, “14 Mayıs milletvekilliği seçimlerinin kazananı, iki vekil çıkartan CHP üzere gözükse de mutlaka değildir. Çok az bir oy farkı ile iki milletvekilliğini kaybeden AKP’dir. Merkez başta olmak üzere Gelibolu, Çan, Bayramiç, Ayvacık, Küçükkuyu ve Bozcaada ilçelerinin belediye liderleri CHP’den olmasına rağmen ortadaki oy farkı kabul edilir bir fark değildir. Buna bir de Millet İttifakı’nın Eceabat, Gökçeada belediyelerini de eklersek durumun doğruluğu ortaya çıkıyor” dedi.
‘İKİNCİ CİNSTE FARKLI BİR SONUÇ ÇIKACAĞINI SANMIYORUM’
14 Mayıs ve 28 Mayıs seçimleri sürecine ait olarak CHP’yi eleştiren Yıldız, aday belirleme usulünün ve aday olacak isimlerin Çanakkale üzere nispeten küçük vilayetlerde büyük değer taşıdığını söyledi. Yıldız, şöyle devam etti: “Cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçimlerinde de farklı bir sonuç çıkacağını sanmıyorum. Çanakkale Cumhuriyet Halk Partisi Genel Merkezi ya da temsilcisi, belediyeleri ve tesirlerini âlâ kullanmadıkça aksi tarafta bir sonuç çıkmaz. İş hayatında ve siyaset hayatında her vakit olmasa bile birçok kere ‘Yetkin ne kadar çoksa, sorumluluğun da o kadar çoktur’ denilerek hesabı verecek olan CHP açısından Sayın Muharrem Erkek’tir. İYİ Parti açısından da Rıdvan Uz olacaktır.”