Merkür retrosu bizi gerçekten etkiliyor mu?

Merkür gezegeni yılda üç dört kere toplumsal medyada en çok konuşulan mevzular ortasına giriyor.

Gezegen hakkında yeni bir bilimsel keşif ya da yaklaşan bir uzay vazifesi olduğu için değil.

Asıl sebep, astrolojide bu gezegenin uydu işaretinde zayıflamanın oluştuğu yörüngeye girmesi ya da gerilemesi sonucu insanların hayatında bahtsızlar yaşanacağına dair inanç.

Merkür, Güneş’e en yakın ve güneş sistemindeki en küçük gezegen.

Gezegenin hem kendi yörüngesinin, hem de güneş sistemindeki tüm öteki gezegenlerin zıddı tarafında hareket ediyormuş izlenimi verdiği gökbilim olayına “Merkür retrosu” da deniyor .

Tüm gezegenlerin Güneş’in yörüngesinde birbirlerine bağlı olarak farklı süratlerde hareket etmeleri sonucu ortaya çıkan bu gökbilim olayı, aslında güneş sistemindeki tüm gezegenlerde görülüyor.

Bu retro hareket periyotlarında Dünya’dan bakıldığında güya Merkür gökyüzünde geriye gerçek gidiyormuş üzere görünür.

Bu göz aldanması, Dünya ile Merkür’ün Güneş’in yörüngesinde farklı süratlerde dönmesinin bir sonucu.

Merkür yörüngede dönüşünü Dünya’nınkinden daha evvel tamamlar ve Dünya’yı “sollarken” de, güya aksi tarafa hareket ediyormuş üzere görünür. Halbuki yalnızca Güneş’in etrafında olağan bir biçimde çeşit atmaya devam ediyordur.

Bunu bir otomobil yolda giderken bir öteki arabayı geçtiğinde, daha yavaş olan otomobilin güya geri gidiyormuş üzere görünmesine benzetebiliriz.

Bazı astrologlar binlerce yıldır gözlemlenen bu gökbilim olayını, günlük hayatımızda büyük tesiri olan bir talihsizlik ve yanlış anlaşılmalarla dolu bir devir olarak yorumluyor.

Yılda üç ya da dört sefer, her seferinde yaklaşık üç hafta ve toplamda yılın yaklaşık dörtte biri sürecek formda “geri” hareket ediyor.

2024’te İngiltere’den bakıldığında bu retrolar şu tarihlerde görüldü ya da görülecek (Dünyanın farklı yerlerinde müddet farklılaşıyor):

• 1 Nisan ile 25 Nisan arası
• 5 Ağustos ve 28 Ağustos arası
• 26 Kasım ve 15 Aralık arası

Getty Images

İngiltere’deki Ulusal Uzay Merkezi’nden Dhara Patel, “Eskiden astronomi ve astroloji ortasında esaslı bir bağ vardı lakin günümüzde, retrogradın (retro ya da aksi taraflı hareket) bilimsel manada insanların hayatında öngörülebilir bir tesir yaratmadığı yönünde bir görüş birliği var” diye açıklıyor.

Öte yandan, bilimsel bir açıklaması olmamasına karşın, astrolojide ve genel manada bu gökbilim olayı hakkındaki batıl inançlar insanların hayal gücünü etkilemeye devam ediyor.

Astronomi, kozmosu bilimsel sistemlerle anlamak için gök cisimlerinin yanı sıra kimyasal, fizikî ve matematiksel olayları incelerken, astroloji, gezegenlerin, burçların, gök cisimlerinin beşerler üzerindeki tesirleri incelediğini söylüyor.

Mezopotamya’nın eski medeniyetlerinde Milattan Evvel üçüncü milenyumda ortaya çıkan astroloji daha sonra Hindistan’a uzandı.

Bu disiplin Antik Yunanistan’ın Helenistik Devri’nde bugünkü halini almaya başladı.

AnaBritannica ansiklopedisine nazaran Yunan kültürünün tesiriyle İslami kültürlere giren astroloji, daha sonra Arapça lisanına olan ilgi sonucu Orta Çağ’da Avrupa kültüründe yine faal oldu.

Astroloji ve burçlar geçersiz bilimler olarak sonlandırılıyor. Takipçileri de gezegenlerin pozisyonları ve hareketlerinin günlük hayatımız, his ve kanılarımız, geleceğimiz ve bahtımız üzerinde tesiri olduğuna inanıyorlar.

Erken medeniyetlerde hava durumunu, yağış, nem, sıcaklık, rüzgar ve güneş ışığını iddia etmek için birtakım doğal olayları anlamaya çalışmak hayatta kalmak için gereken bir marifetti.

Eski Yunanlılar Merkür’ü baht, müdafaa, doğurganlık ve müziğin hilebaz rabbi Hermes ile ilişkilendirdiler.

Antik Roma mitolojisinde ise gezegene, ticaret ve bağlantı ilahı, tıpkı vakitte rablerin elçisi olan Merkür ilahı ismi verilmişti. Merkür tıpkı vakitte yeraltındaki ruhlara rehberlik eden bir ilah olarak görülüyordu.

‘DOĞRULAMA ÖNYARGISI’

Getty Images

Herhangi bir gezegenin görünürdeki geri hareketinin bizi etkilediğine dair hiçbir bilimsel ispat yok.

Bilişsel psikoloji teorilerine nazaran, insanların astrolojiye ve burçlara olan inancı, insan zihnindeki yaygın önyargılardan biri olan “doğrulama önyargısından” kaynaklanıyor.

Doğrulama önyargısı, evvelden var olan inançlarımızla uyumlu olan bilgilere inanma yahut hatırlama ve bunları sağlam bilimsel deliller olmaksızın seçici ve önyargılı bir formda yorumlama eğilimidir.

Şu anda Ukrayna’da insani yardım maksatlı ruh sıhhati çalışmaları yürüten klinik psikolog Zeinab Ajami’ye göre “İnsanlar kendilerini rahatlatan ya da konforlu hissettiren ve beynin fikri ya da durumu daima olarak tahlil edip tekrar değerlendirmesini gerektirmeyen şeylere inanma eğilimi gösterir”.

“Astroloji, insanların başlarına gelebilecek her şeye, meselelerinin gerçek mümkün nedenlerini ve çoklu katmanlarını incelemek ya da araştırmak zorunda kalmadan süratli ve kolay bir açıklama sunuyor” diye ekliyor.

Bilimsel delillerin eksikliğine karşın, birçok insan astrolojiyi ilham, cümbüş ya da manevi teselli için bir yol olarak görüyor.

Beyrut’ta yaşayan Reiki uzmanı Mireille Hammal BBC’ye yaptığı açıklamada, “Pek çok insan astrolojiyi saçmalık ya da yanlış inançlar olarak görüyor” diyor.

Getty Images

Reiki tanınan bir tamamlayıcı terapi ve ‘enerji şifası’ tipi; fakat tesirlerini destekleyen bilimsel bir delil yok.

Hammal, Merkür gerilemesinin tesirine inanan şahısların bu devirde büyük alışverişler yapmaktan yahut büyük hayat olayları gerçekleştirmekten kaçınmaları gerektiğine inanıyor.

Ona nazaran “Gezegenlerin tesirlerini anlamak ve farkında olmak ve takıntı noktasına varmadan inançlarımıza uygun olanı seçmek önemli”.