Türkiye’de 30 milyona yakın vatandaşı yakından ilgilendiren site aidatları yeni yılda da cep yakacak. Minimum ücrettin yüzde 30 artırılmasına karşın birçok sitede aidatlara yüzde 90 ila 120 ortasında artırım yapıldı.
NE KADAR OLMALI?
İstanbul’da kentin merkezinde 100 metrekare meskende ortalama aidat 4 bin lirayı aşmış durumda. En düşük aidat sayısı 800 TL ile Çatalca, Silivri üzere kentin gelişim çeperlerinde. Lüks sitelerde ise 40-45 bin liraya kadar çıktı. Türkiye Kentsel Tesis Yönetim Derneği Başkanı Suat Sandalcı, zam oranında taban fiyat artışının belirleyici olacağını belirterek, “Aidat artışı sitenin büyüklüğüne, ortak alan çeşitliliğine, istihdam edinilen işçi sayısına, varsa bütçedeki borç ve alacaklara nazaran değişiyor. İşçi masrafları bütçenin yüzde 70’i, bunun yanında başka masraflarda de enflasyon kaynaklı artışları düşünürsek 2025 aidat artırımı için ‘asgari fiyat artış oranı+yüzde 10 ile 15’ beklenebilir. Buda yaklaşık yüzde 40-45 oranına tekabül eder. Lakin gelen ihbarlara nazaran artırım oranları yüzde 90’a kadar çıktı. Derneğimiz Türkiye genelinde bu meseleyle uğraş edecek” dedi.
VATANDAŞ NE YAPMALI?
1- İTİRAZ HAKKINIZ VAR
Site idaresi aidat artışını genel konseyde yapacakları bütçeye nazaran belirliyor. Heyet, kat maliklerinin sayı ve arsa hissesi bakımından yarısından ziyadesiyle toplanıyor ve oy çokluğuyla artırım oranına karar veriyor. Genel heyete katılsın ya da katılmasın tüm malikler alınan artırım kararına itiraz edebilir. Şura toplantısına katılan lakin karşı oy kullanan her kat maliki karar tarihinden başlayarak bir ay içinde, toplantıya katılmayan her kat maliki kararı öğrenmesinden başlayarak bir ay içinde ve genel konsey davetiyesi eline ulaşmayanlar da altı ay içinde sulh hukuk mahkemesine iptal davası açabilir. Hukukçular usulsüzlük varsa dava yoluna gidilmesini öneriyor. Usulsüzlük yapıldığını düşünmeyip, artış oranına itiraz etmek için de vatandaşların inanılmaz genel heyet talebinde bulunma hakkı var. 1/3 malik bir ortaya gelip, yapılabilecek tasarruf önlemlerini kıymetlendirebilir.
2- KİRACILAR İÇİN DURUM NE?
Kiracılar ödediği kira bedelinin üstündeki aidatı ödemekle yükümlü değil. Örneğin kira 6 bin TL, aidat 7 bin TL ise 1.000 TL farkı mal sahibi ödemek durumunda. Sitelerde bütçeler işletme ve yatırım bütçesi olarak ikiye ayrılıyor. İşçi maaşı, ortak alan sarfiyatları üzere kullanım kaynaklı sarfiyatlar işletme bütçesi kapsamında ve kiracılar sorumlu. Lakin demirbaşlarda yapılacak büyük tadilat ve bakımlar konut sahibinin sorumluluğunda. Asansör değişecekse, yalıtım yapılacaksa ya da işten ayrılan işçiye tazminat verilecekse bu masraflar yatırım bütçesi kapsamına giriyor ve kiracıdan istenemiyor.
3- KULLANMADIĞIM HİZMETİ ÖDEMİYORUM DİYEBİLİR MİYİM?
Kimi vakit site ya da apartman sakinleri havuz ya da asansörü kullanmadığı için o hizmetlerin ödemesini yapmak istemiyor. Bu münasebetlerle aidata itiraz mümkün olmuyor. Kullanmamak kişinin kendi tercihi olduğu için ortak masraflara katılmak zarurî. Fakat sonradan yapılan, lüks yahut birtakım maliklerin kullanımına özel masraflara katılmak mecburî değil. Örneğin site içerisinde bakıcılı bir bebek-çocuk bakım odası yapılmak istenmesi halinde, çocuğu olmayan kat maliklerinin bu sarfiyata katılması gerekmiyor. Sitelerde aidatların paylaşımı konusu da sıkça tartışılıyor. Mesela 2+1 daire ve 3+1 dairenin tıpkı aidatı ödemesi hakkaniyetli değil. Lakin bu bahiste dikkate alınan konu sitelerin anayasası olarak görülen idare planı. Şayet idare planında eşit paylaşım yazıyorsa, adil olmasa dahi bu uygulanabilir. Bu türlü bir durum varsa idare planının değişmesi gerekiyor.