Üçüncü Seyahat Parkı davasında Mücella Yapan, Can Atalay, Tayfun Kahraman, Çiğdem Mater, Yiğit Ekmekçi ve Mine Özerden ile birlikte 18 yıl mahpus cezasına çarptırılan ve şu an cezaevinde bulunan Avrupa Siyaset Okulu Kurucu Yöneticisi Ali Hakan Altınay, Karar gazetesi için “Birbirimize kulak verecek miyiz?” başlıklı bir yazı kaleme aldı.
“Günlük koşuşturma, hayatın rutinleri içinde hikmetini, ikramını ıskalamamız mümkün bir faaliyet, dinlemek. Tanınan kültür ve mevcut eğitim programları hitabeti, sunum yapma tekniklerini önceliyor” diyen Altınay, “Dinlemenin kıymetine dair ipuçları etrafa serpiştirilmiş durumda lakin fark etmek biraz dikkat kesilmeyi gerektiriyor” sözlerini kullandı;
Altay, yazısına şöyle devam etti;
” Mesela, Mevlana Mesnevi’sine “Dinle” diye başlıyor. Türkçe’de enfes bir tabir olan “can kulağıyla dinlemek” üzere bir kelamımız var. Dinlemenin edilgen ve yalnızca kulağa dair bir faaliyet olmadığını hatırlatma emelli olsa gerek bu söz ve değişiktir ki bir doğu ideolojisi olan Zen’de de çok misal bir önerme var: “Kulağınla değil kalbinle dinle.” Orta Amerika’da yaşayan Mayaların yeni başkan bulma vakti geldiğinde en düzgün konuşan değil, en güzel dinleyeni seçmeye uğraş ettikleri anlatılır. Misal formda Selçuklu uygarlığının Aristo’su kabul edilen Nizâmülmülk’ün işitme zorluğu çeken yöneticiler için geliştirdiği tahlilleri Siyasetname’sine dahil etme ihtiyacını hissetmesi problemin ehemmiyetine işaret ediyor olsa gerek.
Liderler için muvaffakiyete giden bir yol olmanın ötesinde bir toplumu oluşturan sıradan beşerler için de birbirine kulak verme gerekliliğinden, sorumluluğundan bahsedebilir miyiz? Hem Afrika hem de Avrupa fikir tarihini âlâ bilen felsefeci Kwame Appiah “Birbirimize ne borçluyuz?” sorusunu sorduğu çalışmasında, pek akla gelmeyecek bir karşılık verir: “Birbirimize merak borçluyuz.” Birbirimizi merakımıza layık bulmayacaksak, birbirimizi kaygı etmeyeceksek, bir ortada yaşamak çok sıkıntı olur, der Appiah. Benzeri biçimde, müellif Tanıl Bora ortak akıl tanımlamasına “Akıl esasen ortaktır. Şayet bir toplum olarak birlikte akıl yürütemezsek aslında toplum değilizdir” diye itiraz eder.
Memleketimize dair değişik ve çok umut verici bir uğraş olan Boğaziçi Avrupa Siyaset Okulu (link: https://avrupasiyasetokulu.org/) birbirimize karşılıklı merak ve muhabbet borçlu olduğumuz varsayımı üzerine konseyi. Düşünür Simone Weil ve Nobelli bilim insanı Daniel Kahneman dikkatin, kulak kabartmanın ya da merakın ne kadar kıt kaynaklar olduğunu ve tam da bu yüzden ne kadar pahalı olduğunu farklı açılardan anlatırlar. Kolay bir şey istemediğimin farkında olarak soruyorum: Bu ülkeyi ve ortak bir mukadderatı paylaşan bizler birbirimize kulak kabartma iradesini gösterebilecek miyiz?
Bu soru benim için akademik bir soru ya da teorik bir fantezi değil. İnanılmaz makus bir yargılama sonrası 18 yıl mahpus cezasına mahkum edilip karar katılaşmadan tutuklandım. Aylardır Marmara (Silivri) Cezaevi’ndeyim.
Önceki Cumhurbaşkanları, Anayasa Mahkemesi eski başkanları, çeşitli siyasi parti genel liderleri, baro liderleri ve çok sayıda yurttaş bu yargılamayı lanetledi. Kamuoyu araştırmaları toplumun çoğunluğunun bu kararı onaylamadığını gösterdi. Lakin iktidara sempati ve itimat duyan yurttaşlar ortasında kararı makul, legal bulanların çoğunlukta olduğu da anlaşılıyor. Ben kendi adıma bu durumu kaygı ediyorum ve bu kararı makul bulan vatandaşlara sesimi duyurmaya çalıştım (https://medyascope.tv/2022/06/04/ali-hakan-altinay-yazdi-geziye-dair-siradisi-bir-muhabbet/). Emine Uçak Erdoğan’ın Perspektif’te yayınlanan çok pahalı ve çok derinlikli karşılığı (https://www.perspektif.online/asil-imtihan-bizim/) dışında bir reaksiyon alamadım.
“DERDİMİ ANLATMAYI BİR DEFA DAHA DENEMEK İSTİYORUM”
Birbirimizi sicil amirimiz kabul etmemizin en değerli toplumsal bağımız olduğuna inandığım için sıkıntımı anlatmayı bir kez daha denemek istiyorum: 25 Nisan 2022’de ortalarında benim de olduğum sekiz kişi hükümeti cebir ve şiddet yoluyla devirmeye teşebbüs etmek ve buna yardım cürmünden mahkum olduk. Gelin görün ki tek bir kişinin eline değil silah ya da taş, bir kol kesimi aldığına dair ne bir sav, ne de bir kanıt var. Argüman makamı iddianamesine aksi dönmüş otomobil fotoğrafları koydu, ben de kendisine defaten “Bu otomobilleri ben mi çevirdim?”, “Arabaları çevirenler ‘Hakan Altınay dediği için bu otomobilleri zıt çevirdik’ mi dedi?”, “Bu aksi çevrilen otomobillerden birinin benim olmadığını nereden biliyorsunuz?” diye sordum ancak karşılık alamadım. “Kardeşin duymaz, eloğlu duyar” dizesini kanıtlarcasına Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi “Kendi ceza kanununuz şiddet ögesi arıyor lakin siz değil bunu sav etmek, sorusunu bile sormamışsınız” tespitini yaptı. Dahası, argüman makamının bir evvelki yargılaması sırasında kolluktan gelen şahitler “Bu şahısların hiçbirinin şiddete karıştığını görmedik. Aksine kimilerinin gergin ortamları yatıştırdığına şahidiz” dedi.
Gezi olaylarının içinde mutlak bir dış mihrak olduğuna inanmak isteyenler olduğunun farkındayım. Lakin bu kabahatleri araştırmakla misyonlu resmi kurumlar defaten bu türlü bir kanıt olmadığını tespit etti. İşin garibi hükümet üyeleri kuşku duyulan kuruluş temsilcileri ile 2013’ten sonra da görüşmeye devam ettiler. Daha da garibi Seyahat hakkında sinema yaptı denilenlerin sinema yapmadığı, tweet attı denilenlerin tweet atmadığı, banka hesabı açtı denilenlerin hesap açmadığı defaten ortaya çıktı.
“ÖNLERİNE GELEN YENİ TEK BİR KANIT YA DA BİR ŞAHİT TABİRİ YOKTU”
Belki en garibi, tıpkı iddianame 2019-2020’de de yargılamaya husus edildi o vakit üç yargıç oybirliği ile herkesi beraat ettirdi. Bu sefer ise bir yargıç “Burada tek bir cürüm kanıtı yok” diyerek herkesin beraatini istedi fakat iki yargıç bizleri hatalı buldu… Bunu yaparken önlerine gelen yeni tek bir kanıt ya da bir şahit tabiri yoktu. Hatta tek bir soru sormaya gerek duymadılar. Aldıkları kararın üstüne de büyük harflerle “Türk Milleti Adına” yazdılar. İşte bu fotoğraf sonrasında bu dava son yılların en çok eleştirilen davası oldu lakin tekrar de bu hoş ülkenin hoş insanlarının bir kısmı bu hususa kulak kabartmamayı seçiyor. Bunun nedeni üstüne biraz daha düşünmemizi öneriyorum.
Sadece Selçuklu uygarlığının değil geniş bir coğrafyanın ve çağın kıymetli siyaset teorisyeni Nizâmülmülk, İslam’ı referans almadan da fonksiyonel bir toplumsal nizam kurma ihtimalimiz var ancak zulüm ile başarısızlık garanti tespitini yapar. Nizâmülmülk haklıysa, ülkemizdeki adaletsizliklere duyarsız kaldığımızda, üzerine titrediğimiz devleti ve bağımsızlığını çürüttüğümüzün farkında mıyız? Çocuklarımız “bu çürüme sırasında siz ne yapıyordunuz” dediğinde bir karşılığımız olacak mı?
Gezi davasında ya da hayatın öteki alanlarındaki adaletsizlikleri dillendirmeyi gereksiz ve riskli bir doğrucubaşılık olarak görenler de olabilir. Her doğruya şehadet etmenin hakim gücün gazabını çekmeye neden olabileceği tasasıyla sizin işiniz olmadığını düşünüyor olabilirsiniz. Bu durumda sizden iki kişiyi gözünüzün önünde canlandırmanızı rica edeceğim: Birisi Osmanlı’nın en kudretli devrinde Yasal Sultan Süleyman dahil çeşitli padişahlara Şeyhülislamlık yapmış, cenazesi Fatih Camii’den kaldırılmış birisi olsun. İkincisi ise birincisinden yüzyıllar evvel yaşamış fakat ne nerede doğduğunu, ne de nerede öldüğünü bildiğiniz bir garip olsun. Esasen öldüğünün günlerce sonra fark edilmesini, naaşının soğuk suyla yıkanmasını dilemiş olsun bu mütevazi Anadolu evladı. Üstüne üstlük birinci kişi, ikincisinin ve benzerlerinin katlinin vacip olduğuna dair görüş bildirmiş olsun. Bir varsayım yapacak olsak, bugün hangisinin kelamının makbul, geçerli olduğunu düşünürüz? Sizin varsayımınızı bilmiyorum fakat birincisi Ebüssuûd Efendi, ikincisi ise Yunus Emre. Birincisini pek anan yok fakat Yunus Emre herhalde bu memlekette üzerine en geniş mutabakat olan şahıslardan. Devrin muktedirlerinden çekinerek susanlardan olmadığı için 800 yıl sonra Yunus Emre irfanından feyz alma ayrıcalığına sahip isek, bizim de doğruya, hakikate şahitlik etme sorumluluğumuz vardır tahminen de.
Buraya kadar çok pahalı istisnalar dışında muhafazakâr topluluğun Seyahat davasına duyarsız kalmasını, gereğince kulak kabartmamasını eleştirdim fakat tek eleştirim bu değil. Gezi’yi önemseyen kimileri, 2013’teki o tecrübesi bir aşağıdan kardeşleşme süreci, bir dinleme, manaya ihtilali olarak tanımlamayı seçiyor. Bunu önemseyenlerin Gezi’den gerçek, samimi bir kaygı duyan muhafazakarları manaya, onlara kulak kabartma sorumluluğu olduğunu da kabul edeceğimizi umuyorum. Muhafazakarlar Gezi’deki talepleri fazla maksimalist, fazla hırçın buluyor olabilirler… Daha sabırlı, daha ilim sahibi bir kamusal lisanı tercih ediyor olabilirler. Bu da -söylemeye bile gerek olmadığını umuyorum- natürel ki makul ve legaldir. Gezi’ye sempati duyanların, bu tercihe hürmet duydukları konusunda, bu tercihi kaale alma iradesine sahip oldukları konusunda kimsenin kuşku duymamasını sağlama sorumluluğu olduğuna yürekten inananlardanım.
Daha kardeşçe bir Türkiye istiyorsak, buna inanıyorsak, hepimize düşen işler var. Ne memnun ki sorun da biziz, tahlil de… Kendi göbeğimizi kesecek, kendi yaralarımızı güzelleştirecek, kendi öykümüzü yazabilecek güce, marifete sahibiz. Seçim yalnızca ve yalnızca, bizim hepimizin.”